Στις 30 Ιουνίου 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το Μακροπρόθεσμο Όραμα για τις Αγροτικές Περιοχές της ΕΕ, στο οποίο αποτυπώνονται οι προκλήσεις και οι ανησυχίες που αντιμετωπίζουν οι αγροτικές περιοχές και αναδεικνύονται ορισμένες από τις πλέον ελπιδοφόρες ευκαιρίες που προσφέρονται στις περιοχές αυτές. Η ανακοίνωση αυτή προέκυψε μετά από διερευνητικές και ευρείες διαβουλεύσεις με τους πολίτες και άλλους παράγοντες στις αγροτικές περιοχές.
Το όραμα προτείνει ένα Σύμφωνο καθώς και ένα Σχέδιο Δράσης για την Ύπαιθρο, τα οποία έχουν ως στόχο να καταστήσουν τις αγροτικές περιοχές μας ισχυρότερες, συνδεδεμένες, ανθεκτικές και ευημερούσες. Για να αντιμετωπιστούν επιτυχώς οι τάσεις και οι προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης, της αστικοποίησης και της γήρανσης, και για να αξιοποιηθούν τα οφέλη της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, απαιτούνται πολιτικές και μέτρα σε τοπικό επίπεδο, τα οποία λαμβάνουν υπόψη τη χωρική ποικιλομορφία της ΕΕ, τις ιδιαίτερες ανάγκες και τα δυνατά σημεία των περιοχών αυτών. Στις αγροτικές περιοχές ολόκληρης της ΕΕ ο πληθυσμός είναι κατά μέσο όρο μεγαλύτερης ηλικίας από ότι στις αστικές περιοχές, και θα αρχίσει να συρρικνώνεται σταδιακά την επόμενη δεκαετία. Ο συνδυασμός της έλλειψης συνδεσιμότητας και των ανεπαρκώς ανεπτυγμένων υποδομών με την απουσία ποικιλίας ευκαιριών απασχόλησης και την περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες, καθιστά τις αγροτικές περιοχές λιγότερο ελκυστικές για διαβίωση και εργασία. Την ίδια στιγμή, οι αγροτικές περιοχές διαδραματίζουν επίσης ενεργό ρόλο στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση της ΕΕ. Η επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί σύμφωνα με τις ψηφιακές φιλοδοξίες της ΕΕ για το 2030 μπορεί να προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες για τη βιώσιμη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών πέραν της γεωργίας, των καλλιεργειών και της δασοκομίας, παρέχοντας νέες προοπτικές για την ανάπτυξη της μεταποίησης, και κυρίως των υπηρεσιών, συμβάλλοντας στη βελτίωση της γεωγραφικής κατανομής των υπηρεσιών και των βιομηχανιών. Το εν λόγω Μακροπρόθεσμο Όραμα για τις Αγροτικές Περιοχές της ΕΕ αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των προκλήσεων και των ανησυχιών αυτών, αξιοποιώντας τις νεοεμφανιζόμενες ευκαιρίες της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης της ΕΕ και τα διδάγματα που προέκυψαν από την πανδημία COVID-19, καθώς και προσδιορίζοντας τρόπους για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές, την επίτευξη ισόρροπης εδαφικής ανάπτυξης και την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης.
Το Σύμφωνο για την Ύπαιθρο
Στο Σύμφωνο για την Ύπαιθρο θα συμμετέχουν φορείς σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Θα στηρίζει τους κοινούς στόχους του οράματος, θα προωθεί την κοινωνική και την εδαφική συνοχή και θα ανταποκρίνεται στις κοινές φιλοδοξίες των αγροτικών κοινοτήτων. Η Επιτροπή θα διευκολύνει το πλαίσιο αυτό μέσω των υφιστάμενων δικτύων ενώ θα ενθαρρύνει την ανταλλαγή ιδεών και βέλτιστων πρακτικών σε όλα τα επίπεδα.
Σχέδιο Δράσης για την Ύπαιθρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατάρτισε Σχέδιο Δράσης για την προώθηση της βιώσιμης, συνεκτικής και ολοκληρωμένης αγροτικής ανάπτυξης. Διάφορες πολιτικές της ΕΕ παρέχουν ήδη στήριξη σε αγροτικές περιοχές, συμβάλλοντας στην ισόρροπη, δίκαιη, πράσινη και καινοτόμο ανάπτυξή τους. Μεταξύ αυτών, η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και η Πολιτική Συνοχής θα είναι θεμελιώδους σημασίας για τη στήριξη και την εφαρμογή του εν λόγω Σχεδίου Δράσης, σε συνδυασμό με ορισμένους τομείς πολιτικής της ΕΕ που θα μετατρέψουν το όραμα αυτό σε πραγματικότητα.
Το όραμα και το Σχέδιο Δράσης προσδιορίζουν τέσσερις τομείς δράσης, οι οποίοι θα υποστηρίζονται από εμβληματικές πρωτοβουλίες, ώστε οι αγροτικές περιοχές να καταστούν:
Ισχυρότερες μέσω της ενδυνάμωσης των αγροτικών κοινοτήτων, στη βελτίωση της πρόσβασης σε υπηρεσίες και στη διευκόλυνση της κοινωνικής καινοτομίας
Συνδεδεμένες μέσω της βελτίωσης της συνδεσιμότητας τόσο όσον αφορά τις μεταφορές όσο και την ψηφιακή πρόσβαση
Ανθεκτικές μέσω της διατήρησης των φυσικών πόρων και οικολογικό προσανατολισμό των γεωργικών δραστηριοτήτων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, διασφαλίζοντας παράλληλα την κοινωνική ανθεκτικότητα μέσω της πρόσβασης σε μαθήματα κατάρτισης και ποικίλων ευκαιριών ποιοτικής απασχόλησης
Ευημερούσες μέσω της διαφοροποίησης των οικονομικών δραστηριοτήτων και τη βελτίωση της προστιθέμενης αξίας των γεωργικών και των αγροδιατροφικών δραστηριοτήτων, καθώς και του αγροτουρισμού.
Η Επιτροπή θα στηρίζει και θα παρακολουθεί την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης της ΕΕ και θα το επικαιροποιεί τακτικά ώστε να διασφαλίζει ότι παραμένει συναφές με τους στόχους. Θα συνεργάζεται επίσης με τα κράτη μέλη και αγροτικούς φορείς για να διατηρήσει το διάλογο σχετικά με αγροτικά ζητήματα. Επιπλέον, θα τεθεί σε εφαρμογή ένας μηχανισμός «αγροτικής θωράκισης» σύμφωνα με τον οποίο οι πολιτικές της ΕΕ θα επανεξετάζονται υπό το αγροτικό πρίσμα. Στόχος είναι να προσδιοριστεί καλύτερα και να ληφθεί υπόψη ο ενδεχόμενος αντίκτυπος και οι επιπτώσεις που θα έχει μια πρωτοβουλία πολιτικής της Επιτροπής στις θέσεις εργασίας, στην οικονομική μεγέθυνση και στη βιώσιμη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών. Τέλος, θα συσταθεί ένα Παρατηρητήριο για την Ύπαιθρο εντός της Επιτροπής για την περαιτέρω βελτίωση της συλλογής και ανάλυσης δεδομένων σχετικά με τις αγροτικές περιοχές. Αυτό θα παράσχει στοιχεία για τη χάραξη πολιτικής σε σχέση με την αγροτική ανάπτυξη και θα στηρίξει την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης για την Ύπαιθρο.
Επόμενα στάδια
Η Ανακοίνωση το Μακροπρόθεσμο Όραμα για τις Αγροτικές Περιοχές της ΕΕ σηματοδοτεί το πρώτο βήμα προς ισχυρότερες, καλύτερα συνδεδεμένες, ανθεκτικές και ευημερούσες αγροτικές περιοχές έως το 2040. Το Σύμφωνο για την Ύπαιθρο καθώς και το Σχέδιο Δράσης για την Ύπαιθρο αποτελούν βασικά στοιχεία για την επίτευξη αυτών των στόχων. Έως το τέλος του 2021, η Επιτροπή θα συνεργαστεί με την Επιτροπή των Περιφερειών, προκειμένου να εξεταστεί η πορεία προς την επίτευξη των στόχων του οράματος. Έως τα μέσα του 2023, η Επιτροπή θα προβεί σε απολογισμό των συγχρηματοδοτούμενων από την ΕΕ δράσεων που πραγματοποιήθηκαν και προγραμματίστηκαν από τα κράτη μέλη για τις αγροτικές περιοχές. Μια δημόσια έκθεση, που θα δημοσιευτεί στις αρχές του 2024, θα προσδιορίσει τους τομείς στους οποίους απαιτείται ενισχυμένη στήριξη και χρηματοδότηση, καθώς και τη μελλοντική πορεία, με βάση το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ. Η έκθεση αυτή θα αποτελέσει το κύριο εργαλείο τροφοδότησης ως προς την προετοιμασία των προτάσεων για την Προγραμματική Περίοδο 2028-2034.
Τα αρχεία της ΕΕ για την Ανακοίνωση μπορείτε να τα κατεβάσετε εδώ.
Δείτε την Ανακοίνωση και το Παράρτημα στην ελληνική γλώσσα εδώ.
Για περισσότερη ενημέρωση σχετικά με το Μακροπρόθεσμο Όραμα για τις Αγροτικές Περιοχές μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του ΕΑΔ εδώ.
